การเลือกขนาด หัวจ่ายลม (Air Diffuser) สำหรับ ห้องผ่าตัด (Operating Room)

มีความสำคัญมาก เพราะต้องควบคุมความสะอาด, ความดัน, อุณหภูมิ และการกระจายลม

อย่างมีประสิทธิภาพ โดยปกติจะอ้างอิงตามมาตรฐาน เช่น ASHRAE, CDC, หรือ กรมอนามัย ของไทย


✅ 1. เกณฑ์พื้นฐานในการออกแบบระบบลมสำหรับห้องผ่าตัด

ปัจจัย ค่ามาตรฐาน
อัตราแลกเปลี่ยนอากาศ (ACH) 20–25 ครั้ง/ชม.
ความเร็วลมผ่านหัวจ่าย (FPM) 20–50 fpm ที่บริเวณโต๊ะผ่าตัด
ความดันห้อง บวก (Positive Pressure)
อุณหภูมิ 18–24 °C
ความชื้นสัมพัทธ์ 30–60%
Cleanliness ISO Class 7 หรือดีกว่า (บางกรณี ISO 5 สำหรับ laminar flow)


✅ 2. ขั้นตอนการคำนวณขนาดหัวจ่ายลม

✳️ ขั้นตอนที่ 1: คำนวณปริมาณลมที่ต้องใช้ (CFM)

\text{CFM} = \frac{\text{ACH} \times \text{Volume}_{\text{ห้อง}}}{60}

ตัวอย่าง
ห้องผ่าตัดขนาด 6 m × 6 m × 3 m = 108 m³
ACH = 25

\text{CMM} = \frac{25 \times 108}{60} = 45 CMM
\Rightarrow \text{CFM} = 45 × 35.3 ≈ 1,589 CFM


✳️ ขั้นตอนที่ 2: เลือกประเภทหัวจ่ายลม

สำหรับห้องผ่าตัดควรใช้ Laminar Flow Diffuser หรือ HEPA Box with Diffuser
เพื่อควบคุมทิศทางลมลงตรงบริเวณโต๊ะผ่าตัด และป้องกันการปนเปื้อนย้อนกลับ

✳️ ขั้นตอนที่ 3: เลือกจำนวนหัวจ่ายลม
 • หากใช้ Laminar Diffuser ที่ปล่อยลม 500 CFM ต่อช่อง
\frac{1589}{500} ≈ 3.18 \Rightarrow ใช้ 4 ช่อง
 • ควรติดตั้งหัวจ่ายลม ครอบคลุมบริเวณโต๊ะผ่าตัดทั้งหมด โดยให้อากาศไหลลงในแนวดิ่ง (vertical flow) และลมไหลออกจากห้องผ่านช่อง return ด้านล่าง

✅ 3. ตำแหน่งและรูปแบบการติดตั้ง

ตำแหน่ง รายละเอียด
หัวจ่ายลม เหนือโต๊ะผ่าตัด (แบบ Laminar แผ่นใหญ่ หรือหลายช่องรวมกัน)
ช่อง Return ติดตั้งใกล้พื้นผนังห้อง 2 จุดขึ้นไป
HEPA Filter ควรติดตั้งก่อนปล่อยอากาศเข้า Diffuser หรือภายในตัว Diffuser

✅ 4. ข้อควรระวัง
 • ตรวจสอบ เสียงรบกวน (NC) ไม่ให้เกิน NC-30
 • หลีกเลี่ยงการเกิด ลมหมุน (turbulence) บริเวณโต๊ะผ่าตัด
 • หัวจ่ายควรล้างทำความสะอาดได้ และใช้วัสดุไม่สะสมเชื้อ


✅ 5. สรุป

สำหรับห้องผ่าตัดทั่วไป ขนาดห้อง ~100–120 m³
ต้องการลม 1,400–2,000 CFM
ใช้หัวจ่าย Laminar ขนาด 2’x4’ จำนวน 3–4 ตัว พร้อม HEPA filter
ควบคุมทิศทางลมจากบนลงล่างแบบสม่ำเสมอ และใช้ Return Grille ใกล้พื้น