เครืองดักฝุ่นแบบไฟฟ้าสถิต (Electrostatic Precipitator ,ESP) เป็นเครื่องมือที่ใช้แรงไฟฟ้าในการแยกอนุภาค โดยใส่ ประจุให้อนุภาค แล้วผ่านอนุภาคที่มีประจุเข้าไปในสนามไฟฟ้าสถิต อนุภาคจะเคลื่อนเข้าหาแผ่นเก็บที่มีศักย์ไฟฟ้าตรงข้ามกัน ESP มีประสิทธิภาพสูงมากในการดักฝุ่นที่มีขนาดเล็กกว่า 1 ไมครอน ได้มากกว่า 99.5% ความดันสูญเสียต่ำและสามารถจับ ก๊าซร้อนได้ ซึ่งอุปกรณ์นี มีความสามารภในการดักจับอนุภาคฝุ่นละออง ไอนํ้ามันขนาดเล็กกว่า 1 ไมครอน มีประสิทธิภาพการ ดักจับได้ถึง 99% ปัจจุบันได้มีการนํามาใช้ในการดักจับละอองนํ้ามันและฝุนขนาดเล็ก ในอุตสาหกรรมฟอกย้อม เช่น ไอเสียที่ออกจากเครื่อง Stenter เป็นต้น โดยหลักการทํางานของเครื่อง ESP นี คือการสร้างสนามไฟฟ้าสถิตย์ เพื่อแยกอนุภาคฝุ่นละ ออกและไอน้ำมันออกจากก๊าซไอเสีย ซึ่งน้ำมันที่ถูกแยกออกมานี้ สามารถนํากลับมาใช้ประโยชน์ในการเผาไหม้ทดแทนน้ำมัน เตาได้เป็นอย่างดี แบ่งเป็น
- ESP สําหรับอุตสหกรรมฟอกย้อม
- ESP สําหรับอุตสาหกรรมผลิตพลาสติก
- ESP สําหรับอุตสาหกรรมหล่อหลอมอลูมิเนียม
- ESP สําหรับห้องครัว โรงอาหาร โรงแรม โรงพยาบาล
- ESP สําหรับบอยเลอย์ หรือ ESP สําหรับหม้อน้ำ
ดักฝุ่นแบบไฟฟ้าสถิต (Electrostatic Precipitator ,ESP) นี จะนิยมใช้บ่อยในโรงไฟฟ้า เช่น โรงไฟ้ฟ้าชีวมวล โรงไฟฟ้า ขยะ โรงไฟฟ้าถ่านหิน
เพราะฝุ่นจากเผาไหม้ ไม่สมบูรณ์ ทําให้มีอนุภาคเล็ก ๆ ออกมา ทําให้เกิดปัญหามลพิษเรื่องฝุ่นละออง เช่นเหตุการณ์ฝุ่น PM
2.5 ในกลางใจเมือง กรุงเทพ และ ฝุ่นที่เกิดจากการเผาไหม้ ภาคการเกษตรด้วย
หลักการทํางานของ ESP มี 3 ขั นตอน คือ
– การใส่ประจุไฟฟ้าให้กับอนุภาค
– การเก็บอนุภาคที’มีประจุโดยใช้แรงไฟฟ้าสถิตจากสนามไฟฟ้า
– การแยกอนุภาคออกจากขั วเก็บไปยังถังเก็บพัก
ส่วนประกอบของเครื’อง ESP มีส่วนประกอบท’ีสําคัญ 4 ส่วน คือ
- ขั่วปล่อยประจุ Discharge Electrodes เป็นลักษณะเป็นเส้นลวดแผ่นหรือท่อแล้วใส่ไฟฟ้าแรงดันสูงเพื่อให้เกิดการแตกตัว เป็นอิออน
- ขั วเก็บ Collection Electrodes ขั่วเก็บ ส่วนใหญ่เป็นแผ่น เนื่องจากทําให้สามารถรับปริมาณของก๊าซได้มาก
- เครื่องแยกฝุ่น Rappers เครื่องแยกฝุ่นเอาไว้แยกฝุ่นออกจากแผ่นเก็บ
- ถังพัก Hopper
ข้อควรพิจารณาด้านความปลอดภัยของเครื่อง ESP
- ผู้ควบคุมต้องได้รับการอบรมที่เกี่ยวกับข้อปฏิบัติของเครื่องเนื่องจากมีกระแสไฟฟ้าแรงดันสูง
- เครื่อง ESP ไม่สามารถทํางานได้หากมีก๊าซที่เป็นเชื้อเพลิง (CO, CH4) หรือกระแสไฟฟ้าตก
การทําความสะอาดฝุ่นละอองหรืออนุภาคที่ดักจับบริเวณแผ่นโลหะสามารถทําได้โดยการเคาะออก ขัดออกด้วยแปรง และล้าง ออกด้วยนํ้าหรือน้ำยาทําความสะอาดแผ่นโลหะ ซึ’งประหยัดค่าใช้จ่ายในการทําความสะอาด แต่ต้องระมัดระวังอันตรายจาก ศักย์ไฟฟ้าสูงควรให้ช่างเทคนิคในการดูแลรักษา
จากระบบที่กล่าวมา Electrostatic precipitator เป็นระบบที่ใช้ศักย์ไฟฟ้าแรงสูง และดักจับฝุนละอองด้วยแรงคูลอมบ์ ซึ’ง สามารถเพิ’มประสิทธิภาพในการดูดซับแก๊สและกําจัดกลิ่นต่าง ๆ ด้วยแผ่นกรอง ACTIVATED CARBON อีกด้วย นอกจากนี ประสิทธิภาพในการดักจับฝุนละอองแต่ละขนาดก็จะแตกต่างกัน มีปัจจัยขึ้นอยู่กับความเข้มของศักย์ไฟฟ้าระหว่างแผ่นเพลต โลหะและเส้นลวด และเวลาของอนุภาคที่เคลื่อนที่ผ่านสนามไฟฟ้า การเพิ่มประสิทธิภาพในการดักจักฝุ่นละอองจึงนําแผ่น กรอง HEPA FILTER มาใช้ในลําดับสุดท้ายของการดักจับฝุนละอองอีกด้วย
ระบบดักฝุ่นแบบไฟฟ้าสถิตย์(Electrostatic Precipitators : ESP) ใช้แรงไฟฟ้าในการแยก อนุภาคออกจากกระแสก๊าซ โดยการใส่ประจุไฟฟ้าให้อนุภาค แล้วผ่านอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าเข้าไปใน สนามไฟฟ้าสถิตย์ อนุภาคเหล่านี้ จะเคลื่อนที่เข้า หาและถูกเก็บบนแผ่นเก็บซึ่งมีศักย์ไฟฟ้าตรงกันข้ามกับของ
ที่มา : Whitehead Construction, Inc
อนุภาค ESP มีประสิทธิภาพสูงในการเก็บอนุภาคฝุ่นท’ีมีขนาดเล็กกว่า 1 ไมครอน โดยทั่วไปมีประสิทธิภาพ 99.5 % หรือสูง กว่า ปัจจุบัน ESP ถูกใช้เป็นระบบบาบัดมลพิษอากาศในโรงงานอุตสาหกรรมอย่างแพร่หลาย เช่น โรงไฟฟ้า โรงหล่อหลอม เหล็ก โรงปูนซีเมนต์ โรงงานผลิตสารเคมี
จากการเปรียบเทียบการเลือกวิธีการดักจับฝุ่นแบบต่างๆ
ทําให้เห็นว่ามีการใช้ เครื่องดักฝุ่นแบบไฟฟ้าสถิตย์ Electrostatic Precipitators : ESP สามารถดักจับฝุ่นได้น้อยกว่า 0.1 โมครอน
พบว่าระบบดักจับฝุ่นแบบ Gravity Settler, Cyclone, Spray TowerScrubber, Packed Bed Scrubberที่นิยมใช้ทั่วไป ไม่สามารถดักฝุ่นละออง PM 2.5 ได้ Tray or PlateScrubber และ Venturi Scrubber มีประสิทธิภาพในการดักฝุ่นปานกลาง สามารถดักจับฝุ่นที่มีขนาดตั้งแต่1 ไมครอนได้ ส่วนระบบถุงกรอง (Bag Filter) และระบบดักฝุ่นแบบไฟฟ้า
สถิตย์ (ElectrostaticPrecipitators : ESP) สามารถดักจับ PM 2.5 ได้อย่างดี